Geen enkele logica en legitimiteit om Lelystad Airport te openen voor vakantievluchten

Vandaag werd bekend dat minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat voornemens is om op korte termijn twee besluiten te nemen over de toekomst van Lelystad Airport. De ministerraad bespreekt komende week: Het stationeren van F-35 gevechtsvliegtuigen op Lelystad Airport. En het alsnog openen van Lelystad Airport voor grootschalig handels- en vakantieverkeer.

Poging om opening te forceren

Er is geen enkele logische en legitieme reden om de luchthaven nu wel te openen voor vakantievluchten. De problemen rondom Lelystad Airport zijn immers nog altijd niet opgelost. Toch probeert Schiphol de opening weer te forceren.  Ditmaal door te stellen dat áls defensie de luchthaven gaat inzetten voor F35’s, er óók 10.000 vakantievliegtuigen moeten mogen.

En dat uit de mond van een minister, die alle belangen moeten afwegen. F35’s toelaten terwijl de natuurvergunning voor alleen 10.000 vliegbewegingen met vakantievliegtuigen nog niet eens rond is is één ding. Maar om dan het milieu, de stikstof, de lawaaioverlast en leefbaarheid allemaal maar bij het oud vuil te zetten door voor én én te gaan is echt een brug te ver.

Vanuit wiens belang wordt gehandeld?

Welk en wiens belang wordt hier nou eigenlijk gediend met die extra burgerluchtvaart? Niet de (honderd)duizenden omwonenden van Lelystad Airport. En ook niet de (honderd)duizenden omwonenden van Schiphol. Niet de landbouwsector, niet de recreatiesector. Ook niet de woningbouw. Ook niet de belastingbetaler. En de natuur al helemaal niet.

Niet legitiem

De Tweede Kamer heeft zich kort geleden uitgesproken tegen Lelystad Airport als extra burgerluchthaven. De aangenomen motie wacht nog op uitvoering. Het wordt hoog tijd dat het kabinet dáár eens gehoor aan geeft. De minister en de politiek dient alle belangen af te wegen en mag alleen goed onderbouwde en legitieme beslissingen nemen. Dossier Lelystad Airport is nog steeds een puinhoop. Legitieme grond voor opening voor vakantievluchten is er immers niet. Het kan niet zo zijn dat de minister de oren alleen maar laat hangen naar de luchtvaartlobby en daarvoor de leefbaarheid van Nederland te grabbel gooit.

De luchtvaart is er voor Nederland en niet andersom.

SATL-voorzitter dr. Leon Adegeest spreekt klare taal:

“Er is geen enkele logica om áls Defensie met F-35’s naar Lelystad Airport komt, daaraan te koppelen dat óók 10.000 vakantievliegtuigen moeten mogen. aar ook nog eens geen legitieme gronden voor zijn.”

“Politici en bestuurders dienen álle belangen af te wegen. Vakantievluchten toelaten terwijl de Tweede Kamer werd misleid over de ‘overloopfunctie’, Schiphol wordt niet ontlast, laagvliegroutes niet zijn opgelost, er gesjoemeld is met stikstofcalculaties en de natuurvergunning niet op orde is, is al zorgelijk. Maar om dan ook nog de natuur en de leefbaarheid overboord te gooien door voor ‘én én’ te kiezen, is werkelijk een brug te ver”

Lees ook

Poging om defensie te misbruiken voor opening Lelystad Airport

Sjoemelstikstof

Is Lelystad Airport eigenlijk wel rendabel?

Hoe zit het ook alweer met … de natuurvergunning voor Lelystad Airport

 

Brief aan minister-president Schoof: Terugdringen uitstoot luchtvaart belangrijk onderdeel oplossing stikstofprobleem

schoof lelystad airport stikstof

Brief SATL aan MP Schoof over luchtvaart en stikstofprobleem

In februari 2025 stuurde SATL bijgaande brief aan minister-president Schoof. Bedoeld om de minister-president nogmaals te wijzen op de grote rol van de luchtvaart als het gaat om het oplossen van het stikstofprobleem.

De luchtvaart is een van de grootste bronnen van NOx. Daar niets aan doen, betekent dweilen met de kraan open.

SATL wil (nogmaals) benadrukken dat de politiek dient te kijken naar de feitelijke omvang van de stikstofuitstoot door het vliegverkeer en wil voorkomen dat de sector luchtvaart niet of onvoldoende in beeld komt c.q. buiten schot blijft.

De politiek dient niet alleen naar de agrarische sector te kijken, maar in te zetten op een ‘brede aanpak’ waarin alle sectoren naar rato bijdragen.

Waar mogelijk wordt tot op heden door de luchtvaartsector de stikstofdepositie handig ‘omlaaggerekend’ en gebagatelliseerd. Hierover was ook het Adviescollege Stikstofproblematiek (‘Commissie Remkes’) in 2020 al glashelder: ‘Er moet rekening gehouden worden met alle emissies die samenhangen met de luchtvaart.’ Inclusief de emissies boven de 914 meter en grondgebonden activiteiten op de luchthavens, luchthaven-gerelateerde (economische) activiteiten en verkeersbewegingen van en naar de luchthavens.

Brief SATL aan MP Schoof over luchtvaart en stikstofprobleem

Meer hierover

 

Hoe zit het ook alweer met … de natuurvergunning voor Lelystad Airport

De door Schiphol Group aangevraagde natuurvergunning voor Lelystad Airport is nog steeds niet verleend.  En dat heeft zo zijn redenen. Hoe zit het ook alweer met de natuurvergunning van Lelystad Airport?

Er is in 2020 een vergunning aangevraagd voor Lelystad Airport door de Royal Schiphol Group voor 10.000 vliegbewegingen. Deze aanvraag valt onder de Wet Natuurbescherming, waarmee Lelystad Airport toestemming wil krijgen om activiteiten uit te voeren die stikstofdepositie kunnen veroorzaken in kwetsbare natuurgebieden.

Gesjoemel met cijfers

Voorafgaand aan de aanvraag dachten Lelystad Airport en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onder de aanvraag van een natuurvergunning uit te komen via een sluiproute: een PAS-melding. En door te sjoemelen met stikstofcijfers. SATL heeft deze manipulaties blootgelegd, de conclusies van SATL zijn bevestigd door RIVM en commissie MER. Er is zelfs aangifte gedaan van fraude, verduistering van bewijs en valsheid in geschrifte tegen Schiphol en enkele hoge ambtenaren van het ministerie van I&W. 

Er moest dus toch gewoon een natuurvergunning worden aangevraagd. Hoogst ongebruikelijk is dat de directeur van Lelystad Airport direct na de afwijzing van de PAS-melding in een brief de minister van Natuur en Stikstof sommeert om Lelystad Airport te legaliseren en dreigt met juridische stappen. 

Minister sjoemelt met stikstofcijfers Lelystad Airport.

SATL in het gelijk gesteld: Stikstofberekeningen onjuist.

Onwenselijk en onethisch: Uitkoop boeren door Schiphol

Schiphol Groep zet vervolgens de stap om in het geheim boeren uit te kopen om zo stikstofrechten te verwerven. Deze aanpak heeft tot grote controverse geleid, omdat het direct indruist tegen de expliciete wens van de Tweede Kamer. De luchthaven mag geen vergunning krijgen voordat gegarandeerd is dat de luchtvaart een eerlijke bijdrage levert aan de stikstofreductie. Door deze handelwijze ligt Schiphol niet alleen onder vuur vanwege ethische vraagstukken rondom de uitkoop van boeren, maar ook vanwege de vraag of dit juridisch houdbaar is in het licht van de aangescherpte stikstofwetgeving.

Opkoop stikstofrechten door Schiphol is politiek riskant en kortzichtig.

Salami tactiek

In de recente vergunningsaanvraag spreekt Lelystad Airport over 10.000 vliegbewegingen,  terwijl alles er op is gericht om Lelystad Airport te openen voor 45.000 vliegbewegingen. Door nu maar voor een klein deel een vergunningsaanvraag te doen, maakt men gebruik van een salamitactiek en dit is tegen de richtlijnen van de EU.

Misleidend

Waar eerder de business case van Lelystad Airport verre van rendabel was met 10.000 vliegbewegingen, stuurt minister Madlener namens Schiphol Groep in december 2024 de Tweede Kamer een nieuwe business case. Conclusie: de luchthaven is wel rendabel vanaf 10.000 vliegbewegingen.

De business case blijkt onvolledig en niet realistisch. De conclusie dat Lelystad Airport rendabel is bij 10.000 vliegbewegingen, is dan ook misleidend te noemen.

Maar waarom doen Schiphol Group en minister Madlener dit? Dat heeft ook met de natuurvergunning te maken. Meer erover lees je hier: Misleiding met nieuwe business case Lelystad Airport

Aangescherpte eisen

De behandeling van de aanvraag is sindsdien vertraagd, onder andere door veranderende regelgeving rondom stikstof en uitspraken van de Raad van State die de eisen voor dergelijke vergunningen hebben aangescherpt. In december 2024 deed de Raad van State nog twee uitspraken waarin het zogenoemde intern salderen wordt beperkt.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onderzoekt nu of de aangevraagde natuurvergunning voor Lelystad Airport voldoet aan de nieuwe juridische eisen. De aanvraag hiervoor is voornamelijk gebaseerd op dit salderen.

Ontwerpbesluit-vergunningsaanvraag-NV-Luchthaven-Lelystad
zie pgn 15:
De stikstofdepositie veroorzaakt in de situatie van de exploitatie van Lelystad Airport met 10.000 vtb handelsverkeer, wordt volledig gesaldeerd met de afname van toegestane depositie door inperking van de rechten van Schiphol op dezelfde locaties van stikstofgevoelige habitattypen en leefgebieden van soorten.

Onderzoek natuurvergunning Schiphol nav uitspraak Raad van State

Rechter heropent Schiphol-zaak om stikstofuitspraak Raad van State

 

Interview Dr. ir. Leon Adegeest Zeewolde Kiest

Op 2 mei 2023 werd dr. ir. Leon Adegeest geinterviewd door Robert Weij van Omroep Zeewolde. Het werd een uitgebreid gesprek over Lelystad Airport, de onmogelijke locatie, de niet opgeloste laagvliegroutes, de uitzonderingspositie van Schiphol en de omstreden werkwijze van het ministerie van IenW.

Lees hier een weergave van het interview.

Omroep Zeewolde: ‘SATL-voorzitter Adegeest noemt Lelystad Airport ‘onhaalbaar”

‘Nederland heeft een groot ruimte probleem op vele vlakken. Een nieuw vliegveld neemt enorm veel ruimte in beslag, stikstofruimte, ruimte in de lucht, op de grond en op de weg. Is Lelystad Airport in deze tijd nou werkelijk de beste oplossing?’ 

‘De regio krijgt alles over de schutting geworpen van Den Haag, je moet als gemeente en provincie nadrukkelijk je stem laten horen en staan voor de belangen van jouw gemeente en jouw provincie’.

Luister hier het hele interview:

SATL dient klacht in bij Europese Commissie: Ministerie houdt bewust uitstoot luchtvaart buiten de boeken

Sinds 2001 verzuimt Nederland de emissies van de luchtvaart boven de 900 meter te rapporteren. Nederland handelt hiermee in strijd met de Europese richtlijnen. Als álle uitstoot wordt meegeteld, komt het aandeel dat de luchtvaart uitstoot op 11% in plaats van de gerapporteerde 1%.

Wel degelijk rapportageplicht

Al in 2019 heeft SATL de voor luchtvaart verantwoordelijke minister van Infrastructuur en Waterstaat hierop gewezen, echter zonder succes. De minister blijft bij zijn standpunt dat er geen rapportageverplichting is en heeft de emissies van de luchtvaart boven 900 meter nog steeds niet inzichtelijk gemaakt. Dit is echter feitelijk onjuist. Nederland heeft wel degelijk een rapportageverplichting, maar houdt desondanks het overgrote deel van de uitstoot van de luchtvaart buiten de boeken. Hierdoor ziet SATL zich gedwongen zich tot de Europese Commissie te wenden.

Richtlijnen en ‘Advies Remkes’: volledige uitstoot rapporteren

Het is niet dat het ministerie niet op de hoogte is van de Europese richtlijnen. Ook in het advies van Remkes werd heel helder geadviseerd om álle uitstoot van de luchtvaart mee te nemen en niet alleen de uitstoot tot 900 meter. Meermaals is het ministerie hierop gewezen, maar er staat heel veel op het spel. Want wanneer het ministerie erkent dat de uitstoot boven de 900 meter (3000 voet) ook moet worden meegenomen, dan blijkt dat de stikstofuitstoot van de luchtvaart daadwerkelijk veel groter is dan waar nu rekening mee wordt gehouden.

Luchtvaart: een van de grootste vervuilers

De luchtvaart blijkt goed te zijn voor ca 11% van de stikstof emissies in Nederland. Als de depositie evenredig is met de emissies, zou de luchtvaart één van de grote stikstof vervuilers van Nederland worden. Ook voor de andere producenten van stikstof heeft dit gevolgen: nu de bijdrage uit de luchtvaart veel groter blijkt te zijn, zullen alle andere bronnen evenredig kleiner zijn.

Dit heeft tevens consequenties voor de aanvraag van een natuurvergunning voor de luchthavens, die dan voor veel meer stikstof moeten compenseren.

Timeline en klacht

In een Timeline hebben we de situatie gereconstrueerd. Uit deze reconstructie blijkt duidelijk dat het ministerie en de minister al jaren en herhaaldelijk zijn gewezen op het ontbreken van de uitstoot boven de 900 meter.

Bekijk de timeline: Emissies cruise fase_v10_publieksversie

Lees hier de klacht die is ingediend bij de Europese Unie:
complaint-form_nl_Gebrekkige implementatie en uitvoering NECD 2016-2284

Lees meer

Trouw (26-02-2023): Klacht Europese Commissie – Actiegroep wil dat overheid álle stikstofuitstoot van luchtvaart meldt’

De Stentor (17-02-2023): ‘Actiegroepen tegen Lelystad Airport op ramkoers met kabinet, klacht bij Europese Commissie’.

De noden van Nederland zullen Schiphol een worst wezen

‘De noden van Nederland zullen Schiphol een worst wezen’

‘…. Nieuwe woningen bouwen, natuurherstel of een schonere, stillere leefomgeving; het zal ze bij Schiphol allemaal een worst wezen. Vliegen zullen we! …. 

Nu is dit alles niets nieuws onder de zon. Het mag niet verbazen dat zaken als winstgroei, aandeelhoudersuitkeringen en glimmende ceo-carrières telkenmale boven het landsbelang worden gesteld. Het is nog altijd te veel gevraagd om invloedrijke bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te laten nemen….’

Lees hier de hele column van Ibtahal Jadib, columnist van De Volkskrant

‘De noden van Nederland zullen Schiphol een worst wezen’

Ministerie informeert gemeenten en provincies verkeerd over uitstoot luchtvaart

– 80% van de uitstoot van de luchtvaart wordt niet meegerekend –

 

Het vliegverkeer draagt voor slechts in kleine mate bij aan het stikstofprobleem, wordt Nederland voorgespiegeld. Maar dat is feitelijk niet zo.  Op papier wordt alleen de uitstoot bij starten, landen en taxiën meegenomen. Uitstoot boven de 900 meter wordt niet meegerekend. Sterker nog, het ministerie weigert zelfs in beeld te brengen om hoeveel emissies het überhaupt gaat. Terwijl Europa dit wel van haar lidstaten vraagt. Bijna elk land doet dit (al jaren) op twee na. Nederland is een van de weigeraars, met als gevolg structurele onderrapportage van de uitstoot door de luchtvaart. Ook was het advies van Remkes ondubbelzinnig duidelijk: alle uitstoot van de luchtvaartsector dient meegenomen te worden in de berekeningen, dus ook de uitstoot boven de 900 meter. Immers, alle sectoren dienen bij te dragen aan de oplossing. 

80% buiten beschouwing op papier

Het heeft er alle schijn van dat op papier de uitstoot van de luchtvaart in Nederland richting de EU bewust laag wordt gehouden. Dit scheelt maar liefst  80 procent van de uitstoot van de luchtvaart. 

Want de uitstoot van de luchtvaart boven de 900 meter wordt door het RIVM wel in kaart gebracht, maar het RIVM brengt deze uitstoot ten onrechte onder bij de ‘bijdrage uit het buitenland’ en die bedraagt in totaal 32 procent van de totale uitstoot.

Foute voorlichting aan gemeente en provincie door IenW

Wat schetst onze verbazing? Op de voorlichtingsbijeenkomst van november 2022 voor regionale politici, krijgt de DG Luchtvaart van het ministerie van IenW de vraag waarom de uitstoot van de luchtvaart boven de 900 meter niet meegerekend wordt. En haar antwoord luidt: ‘Het advies (van Remkes, red) is om het niet mee te tellen, omdat het in de menglaag zit”.

Deze uitspraak is onwaar. En daarmee worden lokale en provinciale politici op dit punt feitelijk onjuist geïnformeerd en zo op het verkeerde been gezet. En dat vinden wij erg kwalijk.

We roepen het ministerie dan ook op om deze uitspraak te rectificeren.

En misschien nog wel belangrijker, om het advies van Remkes en de Europese richtlijnen daadwerkelijk op te volgen en de uitstoot van de luchtvaart boven 900 meter gewoon mee te tellen.

Hoe luidt die foute bewering van het ministerie van IenW precies?

Vraag van iemand uit de zaal: ‘Klopt het dat er boven een bepaalde hoogte niet meer wordt gemeten en dat het dandus ook niet meer mee telt in de plusjes en de minnetjes?

Antwoord hoogste ambtenaar Luchtvaart IenW: ‘Dat is conform het advies van Remkes en een aantal commissies, dat is ehh…. Dan is het advies om dat daar niet meer mee te tellen, omdat het gewoon inderdaad in de menglaag zit…. Dat is een eh discussie die al heel, eh veel breder politiek heeft gespeeld…’

Dit antwoord van deze ambtenaar is dus onjuist. Het is NIET conform het advies. En ook niet conform de Europese richtlijnen.

Advies Remkes ondubbelzinnig duidelijk: Neem alle uitstoot van de luchtvaart mee, inclusief de uitstoot boven de 900 meter.

Hieronder het fragment uit het advies van de commissie Remkes (pagina 2 van Advies Luchtvaartsector)

advies-remkes-900-meter

Geen woord Spaans bij.

Download het hele advies hier.

Lees meer over stikstof uitstoot en Lelystad Airport op onze ‘stikstof’-pagina.

Meer informatie

Eenvandaag legt het helder uit: ‘Is de luchtvaart echt maar een kleine vervuiler?

TU Delft: ’70 procent stikstofdepositie luchtvaart niet meegeteld’

 

 

Met nieuwe ‘Projectorganisatie Schiphol’ schendt ministerie IenW Algemene beginselen van goed bestuur

Nieuwe episode ‘Stikstofgate’

Onlangs lanceerde het ministerie van IenW een nieuwe ‘tijdelijke projectorganisatie Schiphol’ met als doel het vinden van een (juridische) list voor het verkrijgen van een natuurvergunning voor de Schiphol Schiphol Group en daarmee ook Lelystad Airport. Deze €60miljoen kostende operatie, bestaande uit mn juristen, blijkt in strijd met de wet en de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (ABB). SATL roept het ministerie dan ook op om het optuigen van deze projectorganisatie stop te zetten.

Ongeoorloofde staatssteun voor Schiphol twv. € 60 miljoen

Het ministerie van IenW is onlangs gestart met het opzetten van een ‘Tijdelijke Projectorganisatie Schiphol’. Deze €60 miljoen kostende ambtelijke organisatie zal met name bestaan uit beleidsmedewerkers en juristen. De gemiddelde loonsom is berekend op €275.000 per ambtenaar. De opdracht van deze tijdelijke projectorganisatie is het minimaliseren van de juridische risico’s voor de Staat en het vinden van een (juridische) list voor het verkrijgen van een natuurvergunning voor Schiphol en daarmee ook Lelystad Airport.

Schiphol opereert al jaren zonder de vereiste (natuur) vergunning en ook  Lelystad Airport heeft er geen. In plaats van haar overheidstaak uit te oefenen en te handhaven, gaat het ministerie op kosten van de belastingbetaler zorgen dat een private onderneming, de NV Schiphol Group, aan een natuurvergunning wordt geholpen.  Géen enkel ander bedrijf of particulier krijgt deze mate van ondersteuning door het ministerie.

Belangenverstrengeling ministerie

In ons staatsrecht is de leer van de scheiding der machten een heilig uitgangspunt. Bij goed bestuur dienen bestuurders onpartijdig en integer te zijn. Belangenverstrengeling dient voorkomen te worden en functies en bevoegdheden dienen helder en gescheiden te zijn. En laat dat nou juist niet het geval zijn.

Ambtenaren zullen voor de NV Schiphol Group juridische constructies opzetten om zo een vergunning te verkrijgen. Vergunningen die door de ministerie(s) gecontroleerd en gehandhaafd moeten worden. Immers, het ministerie van IenW maakt het mobiliteits- en luchtvaartbeleid en is  opdrachtgever en financier van de projectorganisatie. Het ministerie van IenW is zowel (mede-)aanvrager van vergunningen als ook handhaver. Met name dat laatste is dubieus, zeker nu uit de praktijk blijkt dat van enige handhaving geen sprake is. Van objectief onafhankelijk beleid waarin alle belangen worden afgewogen en rechtvaardige handhaving kan zo geen sprake meer zijn. 

Schiphol first: partijdigheid en willekeur

Met de start van de projectorganisatie, gaan ambtenaren specifiek de belangen behartigen voor de NV Schiphol Group. De tijdelijke projectorganisatie zal onvermijdelijk in nauwe samenwerking met de Schiphol Group optrekken.

Schiphol Group concurreert als het gaat om stikstof en andere uitstoot met andere organisaties in Nederland en daarbuiten. Die organisaties worden geacht hun eigen vergunningen te organiseren. Het is algemeen bekend dat in Nederland een ‘strijd woedt om stikstofrechten’. Het stikstofdossier is intussen een zeer beladen dossier geworden, vooral vanwege de consequenties voor de landbouw en woningbouw. Het bevoordelen van de NV Schiphol Group en daarmee luchtvaartbedrijven zoals KLM is eenzijdig en partijdig en geeft de willekeur aan van het handelen van het ministerie van IenW. Dit is onder meer ‘détournement de pouvoir’, een directe schending van de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Vacature: ‘Ambtenaar Stikstof Schiphol’

In oktober plaatste het ministerie van IenW een van de eerste vacatures voor de invulling van de tijdelijke projectorganisatie: De vacature ‘Beleidsmedewerker Stikstof Schiphol’.  De ‘…focus ligt bij het team stikstof …’ en ‘… de primire opdracht is ervoor te zorgen dat de Europese procedures goed doorlopen worden…’ .

Deze vacature laat zien dat deze werkzaamheden niet thuishoren binnen een door belastinggeld gefinancierd ministerie, maar door de NV zelf uitgevoerd dienen te worden. We zijn benieuwd welke jurist solliciteert naar een functie, die in basis niet voldoet aan de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Oproep: Ministerie, stop deze ongeoorloofde praktijken

Waarom minister Harbers kiest voor deze werkwijze blijft een grote vraag. SATL roept het ministerie van IenW op om deze praktijken per direct te stoppen en zich te onthouden van het organiseren van deze projectorganisatie, het ongeoorloofd inzetten van belastinggeld èn het bevoordelen van de NV Schiphol Group.

SATL heeft een beroep gedaan op de Wet open overheid en het ministerie van IenW verzocht om volledige openheid te geven over de tijdelijke projectorganisatie. De Wet open overheid heeft als doel om overheden transparanter te maken. 

Meer over de beginselen van behoorlijk bestuur

Openbaar Bestuur

Meer?