De feiten over Lelystad Airport en laagvliegen
Schipholwatch publiceerde een artikel over het Kamerdebat Luchtvaart van 25 januari 2023. Het geeft goed beeld van de politieke kijk op Schiphol Groep en werkwijze.
Naast grote onvrede onder Kamerleden over de misstanden rondom de uitkoop van boeren door Schiphol, bleek maar weer eens dat de pteun voor de groei van de luchtvaartsector en opening Lelystad Airport verder is afgebrokkeld.
Lees hier het artikel
Verhit debat Tweede Kamer over vele problemen Schiphol en uitblijven actie
‘De noden van Nederland zullen Schiphol een worst wezen’
‘…. Nieuwe woningen bouwen, natuurherstel of een schonere, stillere leefomgeving; het zal ze bij Schiphol allemaal een worst wezen. Vliegen zullen we! ….
Nu is dit alles niets nieuws onder de zon. Het mag niet verbazen dat zaken als winstgroei, aandeelhoudersuitkeringen en glimmende ceo-carrières telkenmale boven het landsbelang worden gesteld. Het is nog altijd te veel gevraagd om invloedrijke bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te laten nemen….’
Lees hier de hele column van Ibtahal Jadib, columnist van De Volkskrant
Het vliegverkeer draagt voor slechts in kleine mate bij aan het stikstofprobleem, wordt Nederland voorgespiegeld. Maar dat is feitelijk niet zo. Op papier wordt alleen de uitstoot bij starten, landen en taxiën meegenomen. Uitstoot boven de 900 meter wordt niet meegerekend. Sterker nog, het ministerie weigert zelfs in beeld te brengen om hoeveel emissies het überhaupt gaat. Terwijl Europa dit wel van haar lidstaten vraagt. Bijna elk land doet dit (al jaren) op twee na. Nederland is een van de weigeraars, met als gevolg structurele onderrapportage van de uitstoot door de luchtvaart. Ook was het advies van Remkes ondubbelzinnig duidelijk: alle uitstoot van de luchtvaartsector dient meegenomen te worden in de berekeningen, dus ook de uitstoot boven de 900 meter. Immers, alle sectoren dienen bij te dragen aan de oplossing.
80% buiten beschouwing op papier
Het heeft er alle schijn van dat op papier de uitstoot van de luchtvaart in Nederland richting de EU bewust laag wordt gehouden. Dit scheelt maar liefst 80 procent van de uitstoot van de luchtvaart.
Want de uitstoot van de luchtvaart boven de 900 meter wordt door het RIVM wel in kaart gebracht, maar het RIVM brengt deze uitstoot ten onrechte onder bij de ‘bijdrage uit het buitenland’ en die bedraagt in totaal 32 procent van de totale uitstoot.
Wat schetst onze verbazing? Op de voorlichtingsbijeenkomst van november 2022 voor regionale politici, krijgt de DG Luchtvaart van het ministerie van IenW de vraag waarom de uitstoot van de luchtvaart boven de 900 meter niet meegerekend wordt. En haar antwoord luidt: ‘Het advies (van Remkes, red) is om het niet mee te tellen, omdat het in de menglaag zit”.
Deze uitspraak is onwaar. En daarmee worden lokale en provinciale politici op dit punt feitelijk onjuist geïnformeerd en zo op het verkeerde been gezet. En dat vinden wij erg kwalijk.
We roepen het ministerie dan ook op om deze uitspraak te rectificeren.
En misschien nog wel belangrijker, om het advies van Remkes en de Europese richtlijnen daadwerkelijk op te volgen en de uitstoot van de luchtvaart boven 900 meter gewoon mee te tellen.
Hoe luidt die foute bewering van het ministerie van IenW precies?
Vraag van iemand uit de zaal: ‘Klopt het dat er boven een bepaalde hoogte niet meer wordt gemeten en dat het dandus ook niet meer mee telt in de plusjes en de minnetjes?
Antwoord hoogste ambtenaar Luchtvaart IenW: ‘Dat is conform het advies van Remkes en een aantal commissies, dat is ehh…. Dan is het advies om dat daar niet meer mee te tellen, omdat het gewoon inderdaad in de menglaag zit…. Dat is een eh discussie die al heel, eh veel breder politiek heeft gespeeld…’
Dit antwoord van deze ambtenaar is dus onjuist. Het is NIET conform het advies. En ook niet conform de Europese richtlijnen.
Hieronder het fragment uit het advies van de commissie Remkes (pagina 2 van Advies Luchtvaartsector)
Geen woord Spaans bij.
Download het hele advies hier.
Lees meer over stikstof uitstoot en Lelystad Airport op onze ‘stikstof’-pagina.
Eenvandaag legt het helder uit: ‘Is de luchtvaart echt maar een kleine vervuiler?
TU Delft: ’70 procent stikstofdepositie luchtvaart niet meegeteld’
Het ministerie van IenW is onlangs gestart met het opzetten van een ‘Tijdelijke Projectorganisatie Schiphol’. Deze €60 miljoen kostende ambtelijke organisatie zal met name bestaan uit beleidsmedewerkers en juristen. De gemiddelde loonsom is berekend op €275.000 per ambtenaar. De opdracht van deze tijdelijke projectorganisatie is het minimaliseren van de juridische risico’s voor de Staat en het vinden van een (juridische) list voor het verkrijgen van een natuurvergunning voor Schiphol en daarmee ook Lelystad Airport.
Schiphol opereert al jaren zonder de vereiste (natuur) vergunning en ook Lelystad Airport heeft er geen. In plaats van haar overheidstaak uit te oefenen en te handhaven, gaat het ministerie op kosten van de belastingbetaler zorgen dat een private onderneming, de NV Schiphol Group, aan een natuurvergunning wordt geholpen. Géen enkel ander bedrijf of particulier krijgt deze mate van ondersteuning door het ministerie.
In ons staatsrecht is de leer van de scheiding der machten een heilig uitgangspunt. Bij goed bestuur dienen bestuurders onpartijdig en integer te zijn. Belangenverstrengeling dient voorkomen te worden en functies en bevoegdheden dienen helder en gescheiden te zijn. En laat dat nou juist niet het geval zijn.
Ambtenaren zullen voor de NV Schiphol Group juridische constructies opzetten om zo een vergunning te verkrijgen. Vergunningen die door de ministerie(s) gecontroleerd en gehandhaafd moeten worden. Immers, het ministerie van IenW maakt het mobiliteits- en luchtvaartbeleid en is opdrachtgever en financier van de projectorganisatie. Het ministerie van IenW is zowel (mede-)aanvrager van vergunningen als ook handhaver. Met name dat laatste is dubieus, zeker nu uit de praktijk blijkt dat van enige handhaving geen sprake is. Van objectief onafhankelijk beleid waarin alle belangen worden afgewogen en rechtvaardige handhaving kan zo geen sprake meer zijn.
Met de start van de projectorganisatie, gaan ambtenaren specifiek de belangen behartigen voor de NV Schiphol Group. De tijdelijke projectorganisatie zal onvermijdelijk in nauwe samenwerking met de Schiphol Group optrekken.
Schiphol Group concurreert als het gaat om stikstof en andere uitstoot met andere organisaties in Nederland en daarbuiten. Die organisaties worden geacht hun eigen vergunningen te organiseren. Het is algemeen bekend dat in Nederland een ‘strijd woedt om stikstofrechten’. Het stikstofdossier is intussen een zeer beladen dossier geworden, vooral vanwege de consequenties voor de landbouw en woningbouw. Het bevoordelen van de NV Schiphol Group en daarmee luchtvaartbedrijven zoals KLM is eenzijdig en partijdig en geeft de willekeur aan van het handelen van het ministerie van IenW. Dit is onder meer ‘détournement de pouvoir’, een directe schending van de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
In oktober plaatste het ministerie van IenW een van de eerste vacatures voor de invulling van de tijdelijke projectorganisatie: De vacature ‘Beleidsmedewerker Stikstof Schiphol’. De ‘…focus ligt bij het team stikstof …’ en ‘… de primire opdracht is ervoor te zorgen dat de Europese procedures goed doorlopen worden…’ .
Deze vacature laat zien dat deze werkzaamheden niet thuishoren binnen een door belastinggeld gefinancierd ministerie, maar door de NV zelf uitgevoerd dienen te worden. We zijn benieuwd welke jurist solliciteert naar een functie, die in basis niet voldoet aan de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
Waarom minister Harbers kiest voor deze werkwijze blijft een grote vraag. SATL roept het ministerie van IenW op om deze praktijken per direct te stoppen en zich te onthouden van het organiseren van deze projectorganisatie, het ongeoorloofd inzetten van belastinggeld èn het bevoordelen van de NV Schiphol Group.
SATL heeft een beroep gedaan op de Wet open overheid en het ministerie van IenW verzocht om volledige openheid te geven over de tijdelijke projectorganisatie. De Wet open overheid heeft als doel om overheden transparanter te maken.
Sjoemelstikstof. Anna Dijkman van het Financieel Dagblad geeft haar kijk op de werkwijze van het kabinet tav stikstof. Met de veelzeggende titel: Sjoemelstikstof.
‘… Rammelend beleid met slecht gevonden sluipweggetjes om de wet te omzeilen komt namelijk als een boemerang terug …’
Uit documenten die door 1 Vandaag zijn opgevraagd, blijkt dat ambtenaren van het ministerie van IenW in mei van dit jaar nog naarstig op zoek waren naar constructies om Lelystad Airport geopend te krijgen. Dat was kort voordat naar buiten kwam dat het besluit over een eventuele opening werd doorgeschoven naar 2024. Niets wijst er echter op dat daarmee meteen de besproken scenario’s van tafel zijn gehaald en het zoeken naar listige oplossingen is gestaakt. Al met al geven de openbaar gemaakte stukken opnieuw een inkijkje in de denk- en leefwereld binnen IenW.
Grote sta-in-de-weg voor Lelystad Airport (LA) is dat de luchthaven niet over de vereiste natuurvergunning beschikt, sowieso niet en helemaal niet voor de beoogde 45.000 vliegtuigbewegingen. Bottleneck is de enorme stikstofuitstoot die daarmee gepaard gaat. SATL-experts hebben berekend dat de luchthaven, mocht hij onverhoopt opengaan, met stip op plaats 20 van de top-100 van megavervuilers belandt. Ze hebben tevens becijferd dat van de hoeveelheid stikstof die LA zou gaan produceren jaarlijks (!) 70.000 woningen kunnen worden gebouwd.
Pogingen van het luchthavenbedrijf om via omweggetjes, blufpoker richting het ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit en dat van Natuur en Stikstof en juridische procedures alsnog een vergunning te forceren, mislukten hopeloos. Voor ambtenaren van IenW reden om in adviezen aan hun minister terug te vallen op de beproefde salamitactiek: lukt het niet om in één keer de hele worst te slijten, dan maar plakje voor plakje – in de hoop dat de tegenstanders het spel niet doorzien, het vechten moe worden et cetera. Voor de louter op groei beluste Schiphol Groep is deze aanpak usance.
Uit de gewobde stukken blijkt in de eerste plaats dat de opstellers van het IenW-advies er geen bezwaar tegen hebben als Lelystad Airport een natuurvergunning voor slechts 10.000 van de 45.000 vliegtuigbewegingen gaat aanvragen. Ze merken alleen op dat deze aanpak nieuwe, tijdrovende DOC 29 berekeningen nodig maakt. Die waarschuwing geldt, zo lezen we, ook voor een alternatieve aanpak, maar wat die behelst mogen we niet weten: de omschrijving hebben ze zorgvuldig weggelakt.
Geen woord evenwel over de Europese richtlijn die bepaalt dat alleen voor complete projecten vergunningen mogen worden aangevraagd en niet voor onderdelen of tussenfasen. De kans dat de EC deze malicieuze salami-aanpak accepteert is derhalve heel gering. En als ze het ze in Brussel mocht ontgaan, dan zullen SATL en andere partijen niet schromen het daar aan te kaarten of voor de Nederlands rechter aan te vechten.
In het boek Schiphol regeert waarschuwt SATL dat de ervaringen met de Schiphol Groep leren de kans groot is dat, als dit aantal is bereikt, het gezeur om meer gaat beginnen, omdat 45.000 vtb niet of nauwelijks tot rendabele exploitatie zullen leiden en groei sowieso altijd het doel van de Schiphol Groep is. Dit is relevant, omdat het luchthavenbedrijf in 2014 in zijn officiële businesscase voor LA zelf heeft voorgerekend dat het vliegveld met 25.000 vtb hoe dan ook verliesgevend zal zijn.
Verder is het heel bijzonder om te zien hoe het ministerie een truc wilde uithalen met de onwerkzame VVR (verkeersverdelingsregel). Door tegelijkertijd aan te kondigen dat Schiphol (tijdelijk!) wat zal krimpen dacht het ministerie dat bij het simultaan openen van Lelystad Airport een goede verkeersverdelingsregel niet meer nodig was.
Hier wordt geitenpaadje 666 getekend, een pad dat illustratief is voor het denken en handelen van de kongsi van IenW-ambtenaren en de Schiphol groep.
Download hier de pdf van de opgevraagde communicatie
Recentelijk is gebleken dat het ministerie van IenW onverdroten doorgaat met het uitwerken van plannen om Lelystad Airport te openen. Het ministerie is samen met Schiphol zelfs bezig een nieuwe reden voor opening te creeren, nu functie van ‘overloopluchthaven’ is komen te vervallen. Dit is een opmerkelijke stap, gezien het belang dat Nederland heeft om de stikstofproblematiek op te lossen.
Met een door Schiphol berekende uitstoot van 524.000 kg NOx , zou Lelystad Airport in de top 20 van de grootste vervuilers komen. Intussen is aangetoond dat de daadwerkelijke uitstoot vele malen hoger zal liggen, dan de door Schiphol zelf berekende cijfers.
De Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) hebben een brandbrief gestuurd naar de ministers C. Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) en P. Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Een kopie van de brief is gestuurd naar minister M. Harbers (Infrastructuur en Waterstaat), de leden van de Tweede Kamer, provincie en gemeenten.
Het doorzetten van de voorbereidingen om Lelystad irport te openen gebeurt niet met de intentie een gepaste bijdrage te leveren aan het oplossen van de (stikstof)emissie- en klimaatcrises – Integendeel. Uit de stukken blijkt dat IenW wil proberen om milieuwinst als gevolg van krimp bij Schiphol één-op-één te verbinden aan de opening van LA.
Ofwel, Schiphol werkt, in nauwe samenwerking met het ministerie van I&W, aan een manier om de uitstoot vooral niet te hoeven verminderen.
In de brief vraagt SATL aandacht voor onder meer de volgende punten.
Onlangs besloot het OM een strafrechterlijk onderzoek te starten naar stikstoffraude door ambtenaren van het ministerie van IenW en medewerkers/directie van Schiphol. Lees er hier meer over.
SATL schreef hier een boek over: ‘Schiphol regeert‘.
Of kijk naar de afgelevering van ‘Pak de Macht’ over de macht van Schiphol.
Download hier de documenten:
Hoe eervol: SATL is wederom verkozen in de duurzame100. En dit maal op plek 25 in de jaarlijkse lijst van de meest duurzame burgerinitiatieven.
Een prachtige waardering voor alle mensen die betrokken zijn bij SATL en belangrijk dat SATL zo een nog breder podium krijgt voor de boodschap dat mens en klimaat beschermd moeten worden tegen de schadelijke effecten van laagvliegroutes ”.
Opvallend ook is dat naast SATL nog 3 burgerinitiatieven die strijden tegen de negatieve effecten van de luchtvaart, in de duurzame100 staan. Te weten Schipholwatch (plek 12), MOB (plek 11) en Extinction Rebellion (plek 7).
Lees hier meer over de duurzame100.
En lees hier meer over SATL in de de top100 2021.
Lees hier de brief aan minister Harbers
Op 27 juni 2022 maakte een delegatie van SATL kennis met de nieuwe minister van Infrastructuur en Waterstaat, de heer Mark Harbers.
Dit gesprek was bedoeld als een kennismaking. Afgesproken is dat dit gesprek een vervolg zou krijgen.
29 september 2022 is een brief uitgegaan naar de minister waarin we ingaan op dit vervolggesprek.
Strekking van de brief is dat het goed is om de feitelijke impact van opening Lelystad Airpoirt bespreken en dat het nog steeds onduidelijk is hoe de minister denkt het laagvliegen boven grote delen van Nederland en over ruim 1700 kilometer, denkt op te lossen.
Immers, de belofte is gedaan dat de laagvliegroutes worden opgelost voordat Lelystad Airport opent.
Maar grondige analyses hebben geleerd dat een opening van Lelystad Airport in combinatie met de huidige routes altijd tot laagvliegen
zal leiden.
Daarom is het cruciaal dat de minister aangeeft hoe wordt gewerkt aan een daadwerkelijke oplossing voor laagvliegen.
Trouw: ‘Schiphol moet op zoek naar een krimpmanager
‘ ……. Oplossing van de huidige chaos is de eerste taak voor de luchthavenleiding, een probleem dat overkomelijk is. De volgende taak voor Benschops opvolger is lastiger. De tijd dat Schiphol almaar kan doorgroeien lijkt voorbij. De luchthaven moet waarschijnlijk krimpen, wil het zijn natuurvergunning binnenhalen. Benschops opvolger zal de eerste krimpmanager in de geschiedenis van de luchthaven worden – de tijdelijke coronakrimp even uitgezonderd …..’
Het commentaar is de mening van Trouw, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.
Lees de hele column: Trouw: ‘Schiphol moet op zoek naar een krimpmanager